Çaykur'un 16 milyon harcadığı 'Rize şekeri' projesi başlamadan bitti
AKP'li Cumhurbaşkanı’nın “Rize Şekeri” adını verdiği Stevia bitkisinden şeker üretme projesi başlamadan fiyaskoyla bitti. Sayıştay, 5 yıldır deneme üretimi yapılan bitkinin Rize’ye uygun olmadığını raporladı. 16 milyon harcanarak kurulan fabrikanın ithal ürünle çalıştırılması gündemde.
Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR), 2012 yılında başlattığı Stevia bitkisinden şeker üretme girişimi fiyaskoyla sonuçlanmak üzere. Daha çok Güney Amerika, Arjantin ve Çin’de yetiştirilen, AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Rize şekeri’ adını verdiği Stevia bitkisinin, 5 yıllık deneme üretiminin ve 16 milyonluk fabrika yatırımının ardından bölgede yetişmeyeceği anlaşıldı!
SAYIŞTAY RAPORUNDA ORTAYA ÇIKTI
Sayıştay’ın ÇAYKUR’la ilgili 2018 yılı raporunda; bitkinin düz ve taban arazi istediğini ancak Rize’de bu şekilde arazi bulmanın zor olduğuna dikkat çekilirken, “Ayrıca Türkiye’de yetiştirilen Stevia bitkisinin sahip olduğu değerlerin ekstrakt elde etmek için uygun olmadığı ifade edilmektedir. Maliyeti, Pazar durumu ve kullanım alanı iyice tespit edilmeden böyle bir ürün için yatırım yapılması rasyonel bir yaklaşım olarak görünmemektedir” denildi.
Böylece AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “isim babalığını” yaptığı Stevia bitkisinden şeker üretme projesi başlamadan bitti.
16 MİLYON TL YATIRIM YAPILDI
İlk deneme üretimleri 2012 yılında başlayan Stevia bitkisiyle ilgili önemli noktalara ve yapılan yatırıma dikkat çeken Sayıştay raporunda şu bilgilere yer aldı:
“Teşekkül, Cumhuriyet Çay Fabrikası bünyesinde bulunan bir kapalı alanda yatırım yaparak Stevia bitkisinden ekstrakt elde edilmesini sağlayacak bir tesis kurmuştur. Muhtelif işler projesi çerçevesinde yatırım programından yaklaşık 16 milyon TL harcandığı bildirilmiştir.
Ancak, Stevia bitkisinden şeker mi yoksa gıda katkı maddesi mi elde edileceği henüz açıklık kazanmamıştır. Diğer yandan Çay Bölgesinde üretiminin yapılması için Stevia fidesi dağıtılan üreticilerin de söz konusu bitkinin üretiminden olumlu sonuç alamadıkları görülmüştür.
Stevia bitkisi düz ve taban arazi istemektedir. Bu özellikte Rize şartlarında arazi bulunması zor görünmektedir. Ayrıca Türkiye’de yetiştirilen Stevia bitkisinin sahip olduğu değerlerin ekstrakt elde etmek için uygun olmadığı ifade edilmektedir.
Bu tesisin çalıştırılması için yurt dışından kuru Stevia yaprağı ve proseste kullanılacak yardımcı ürünlerin ithal edilmesi gündeme gelmektedir. Maliyeti, pazar durumu ve kullanım alanı iyice tespit edilmeden böyle bir ürün için yatırım yapılması rasyonel bir yaklaşım olarak görünmemektedir.”
“YETİŞSE DE TİCARİ ÜRÜNE DÖNÜŞMEZ!”
Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili ve KİT Komisyonu üyesi Atila Sertel, Türkiye’nin en büyük çay üreticisi ÇAYKUR’un sürekli zarar ettiğini belirterek, bu zararların en büyük nedeninin yanlış yönetim, bankalardan alınan kredilerin faiz yükü ve yapılan yanlış yatırımlar olduğunu söyledi.
