Yaz saati uygulaması: Albayrak gitti, israf sürüyor

Yaz saati tasarruf değil israf getirdi.

Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’ın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı döneminde 7 Eylül 2016’da enerjide tasarruf amacıyla kalıcı hale getirilen yaz saati uygulaması bekleneni vermedi. Yapılan hesaplamalara göre, tasarruf değil israf arttı.

Eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığının 2018 yılı bütçesi üzerindeki görüşmelerde, milletvekillerinin soru ve eleştirilerini yanıtlamıştı. Yaz saati uygulamasının sürekliliğinin tasarruf bakımından getirilerine değinen Albayrak, “Bu uygulama ile 540 milyon ila 800 milyon liralık bir tasarruf sağladık.” demişti.

Beş yıl önce enerjide ‘tasarruf’ amacıyla kalıcı hale getirilen yaz saati uygulaması bekleneni vermedi. Tasarruf yerine israf oldu. Amaç toplam elektrik tüketiminde ise yüzde 3.5 tasarruf sağlamaktı. Ancak uygulamanın bu yılki ilk 5 ayında 2.8 milyar lira kayıp yaşandı.

SÜREKLİ YAZ SAATİ DİLİMİ

İngiltere Cambridge Üniversitesi’nden Prof. Dr. Sinan Küfeoğlu’nun yaptığı çalışmaya göre 5 yıldır uygulanan sistem maliyeti düşürmedi, tasarruf da sağlamadı. Elektrik Mühendisleri Odası da, yaz-kış saati uygulamasının eskiden olduğu gibi GMT+2 ortak zaman dilimi korunarak yazın İzmit, kışın Iğdır dilimi üzerinden devam etmesini istedi.

7 Eylül 2016’da çıkarılan Bakanlar Kurulu kararıyla, 1972 yılından beri uygulanan yaz-kış saati ayrımından vazgeçildi. 23 Ekim 2017’de kalıcı yaz saati uygulaması bir yıl uzatıldı. 2018’de ise Cumhurbaşkanlığı kararıyla tüm ülkenin sürekli olarak yaz saati diliminde kalmasına karar verildi. Yeni uygulama ile Avrupa’nın geneliyle kışın yaklaşık 1 saat olan zaman farkımız 2 saate çıktı.

ÜLKELER DENEYİP VAZGEÇTİ

Sözcü’den Veli Toprak’ın aktardığına göre, Prof. Sinan Küfeoğlu ve arkadaşları, 2012-2020 arasındaki elektrik fiyatları, elektrik tüketimi ve hava değişimini hesapladı. Çıkan sonuç; 5 yıldır uygulanan bu sistem, maliyetleri düşürmedi, tüketimi azaltmadı, tasarruf sağlamadı. Araştırma, kamunun çalışma saati olan sabah 8, akşam 17 ile özel sektörün sabah 6, akşam 20 arasındaki mesai saatlerine göre iki farklı senaryoyu ele aldı, öğrenci ve çalışanların işe gitmek için erken uyanmasını ve yola düşmesini de hesaba kattı. Son 8 yıldaki elektrik tüketimini, elektrik fiyatlarını, hava değişimlerini hesaba kattı ve 2016 Eylül’ünde başlanan kalıcı yaz saati uygulamasının, bu sisteme geçmeden önceki yaz/kış saati farkına göre belirgin bir enerji tasarrufuna yol açmadığını ortaya koydu.

Tüm ülkeler kalıcı saat dilimini tartışıyor. Kıtalar bazında ülkelerin yaz-kış saati uygulamasında farklı tercihleri görülüyor ve genelde ülkeler özgün koşullarına göre karar veriyor. Rusya, kalıcı yaz saati uygulamasını 2011-2014 arasında deneyerek vazgeçti ve 2014 sonunda saatleri 1 saat geriye alıp standart saate geçti. Rusya ile birlikte Avrupa’da yaz saati uygulamasını takip etmeyen ülkeler Türkiye, İzlanda ve Beyaz Rusya. Asya’da ise yaz saatini deneyip vazgeçen ülkeler Çin, Güney Kore, Japonya, Irak, Gürcistan, Ermenistan, Rusya, Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Tacikistan, Irak, Pakistan, Hindistan, Sri Lanka, Tayvan, Filipinler, Malezya oldu.