Anayasa hukukçusu Batum: Ali İhsan Yavuz’un seçim için söyledikleri zırvadır

AKP'li Ali İhsan Yavuz'un "Seçimlerin çok az öne alınmasının erken seçim değil, tarih güncellemesi olduğunu, erken seçimlerin hükümet edememe nedeniyle yapıldığını" ilişkin açıklamasına tepki gösteren Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Süheyl Batum, "Bu tamamıyla bir zırvadır" dedi. Batum, AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın adaylığına ilişkin, "Seçimler 18 Haziran'da yapıldığında Erdoğan 3'üncü kez cumhurbaşkanı seçilemeyecek, bu ortada" ifadelerini kullandı.

Anayasa Profesörü Süheyl Batum, seçim tarihine ve AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın adaylığına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Sözcü gazetesinden Ruhat Mengi’ye konuşan Süheyl Batum, AKP Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz’un, “Seçimlerin çok az öne alınmasının erken seçim değil, tarih güncellemesi olduğunu, erken seçimlerin hükümet edememe nedeniyle yapıldığını” öne süren basın bildirisi ilişkin, “AKP Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz’un basın bildirisini okudum, söyledikleri maalesef hiçbir anlam ifade etmiyor, hukuki hiçbir geçerliliği olmayan birtakım şeyleri arka arkaya sıralamış” ifadelerini kullandı.

Batum, şöyle devam etti: “Günlerdir birtakım yorumlar duyuyoruz, çoğunun gerçeklikle, hukuki değerlendirmeyle alakası yoktur” dedikten sonra erken seçim nedir, fesih nedir, seçimlerin yenilenmesi nedir onlardan söz etmiş ve “seçim tarihinin güncellenmesi” diye bir şey atmış ortaya. Ben bunları açıkladım, normalde anayasa hukukunda meclisler kendi seçimlerini belirli nedenlerle (öngörülmeyen bir krizin ortaya çıkması durumunda) öne alabilirler, buna erken seçim adını da verebilir, bizde ise “seçimlerin yenilenmesi” diyoruz. Dolayısıyla “erken seçim” dendiğinde bizim anladığımız seçimlerin yenilenmesidir.”

“SEÇİM TARİHİ KONUSUNDA SÖYLEDİKLERİ UYDURULMUŞ ŞEYLER”

“Ali İhsan Yavuz bunları arka arkaya yazarak ‘Bazıları fesih diyor, bunlar Türk hukukunda yok’ gibi anlamsız açıklamalardan sonra çok acayip bir şey söylüyor; ‘Seçimler mevsimsel şartlar sebebiyle çok az öne alınacaksa bunun adı erken seçim değil, seçim tarihinin güncellenmesi olur’ diyor. Bu tamamıyla bir zırvadır” diyen Batum, şunları söyledi:

“Türk hukukunda ‘çok az öne almak’ diye bir şey yok, ‘mevsimsel şartlar sebebiyle’ diyor, seçimin ne zaman yapılacağı zaten belli; 18 Haziran’da eğer seçim gününde korkunç bir fırtına çıkarsa, insanlar sokağa çıkamazsa bir sonraki haftaya yaparız ama şimdiden ‘Belli olmaz, Haziran kötü bir aydır, o yüzden biz bunu Mayıs’a alalım’ denebilir mi? Böyle bir düzenleme hukuken Anayasa’da yoktur, hiç duyulmamıştır. Peki, duyulmayan bir şeyi bir partinin genel başkan yardımcısı neden söyler; o konuda bakın bazı şeyleri net söylemek lazım; hatırlarsınız Ali İhsan Yavuz “Bir şey olmadı ama mutlaka bir şeyler olmuştur” diyen ünlü hukukçudur ve eleştirdiği kişiler Türkiye’nin bildiği Anayasa hukukçularıdır ama Ali İhsan Yavuz sadece bu sözüyle hatırlanır. Bu noktadan bakıldığında seçim tarihi konusunda söyledikleri de uydurulmuş şeylerdir.”

“DÜNYANIN HİÇBİR YERİNDE YOK”

AKP’li Yavuz’un açıklamalarına tepki gösteren Batum, şunları ifade etti: “Efendim, seçimlere katılım düşük olmasın, her seçmen iradesini sandığa yansıtabilsin diye”, Türk anayasalarında böyle bir düzenleme yok; seçim tarihi şudur ama seçmen iradesini yansıtabilsin diye Meclis buna istediği tarihte karar verebilir, ‘çok az’ uzatabilir veya geriye alabilir diye bir saçmalık Türk hukukunda yok. Bunu bir partinin genel başkan yardımcısı bilir ama bugüne kadar her zaman yaptıkları gibi ‘Dur bakalım, inanırlarsa’ diye söylüyorlar. Dolayısıyla, seçim tarihinin güncellenmesi diye bir şey yok. Şöyle yazmış: ‘Parlamenter sistem sürecinde dilimize yerleşen erken seçim kavramı hükümet edememe ya da hükümet etmenin zorlaştığı dönemlerde yapılan bir durumu ifade ederdi.’ Böyle bir şey de dünyanın hiçbir yerinde yok, başka biri olsa ‘Anayasa hukukuna bir kavram kattı’ derdim ama katan Ali İhsan Yavuz.”

ERDOĞAN’IN ADAYLIĞI

Batum, AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın adaylığına ilişkin de değerlendirmelerde bulundu.

“Seçimler 18 Haziran’da yapıldığında Erdoğan 3’üncü kez cumhurbaşkanı seçilemeyecek, bu ortada” diyen Batum, “Erken seçim yaparak veya cumhurbaşkanı kendisi yenilerse yine 3’üncü kez olamıyor. Anayasa’nın 116’ıncı maddesi, hatta 101’inci maddesiyle beraber bakın diyor ki; ‘Bir kimse en fazla 2 defa cumhurbaşkanı seçilebilir, 2 defadan fazla seçilemez’ diyor. Ve 116’ıncı maddede buna bir istisna getiriyor; ‘Sadece Meclis 3/5 çoğunlukla karar verirse cumhurbaşkanı 3’üncü kez seçilebilir’ diyor. Önce ‘Ne zaman 3’üncü kez seçilebilir, ne zaman seçilemez’ onda anlaşalım” ifadelerini kullandı.

Süheyt Batum, “Meclis 3/5 çoğunlukla Erdoğan’ın 3’üncü kez seçime katılmasını isteyecek mi?” sorusuna şu cevabı verdi:

“Bugüne kadar Erdoğan hep şunu söylüyordu; 2Hadi gelin beraber erken seçim yapalım” diyordu, muhalefet de buna ‘Biz erken seçime karşı değiliz’ diyordu ama şimdi Anayasa’ya göre “cumhurbaşkanının 3’üncü defa seçilememe” durumu açıkça ortaya çıktı. Bakın ne diyor; ‘Cumhurbaşkanının 2’nci döneminde’ yani şimdiki dönem, ‘2’nci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir’, bu kadar basit. Cumhurbaşkanı ve AKP yöneticileri uzun süre “Sistem değiştirdik, bu birinci dönem sayılır” gibi yanlış savlar ileri sürdüler. Oysa, hukuk birinci sınıf öğrencileri bile buna cevap verebilir; biz 61 Anayasası’nda yeni bir anayasa yaptık ama cumhurbaşkanı birinciden mi başladı, 1982 Anayasası’nda cumhurbaşkanının, Anayasa Mahkemesi’nin, kurumların yetkileri farklı, 2 meclis yerine tek meclis var ama cumhurbaşkanı 7,8,9 diye gitti, dolayısıyla “2017’de anayasayı değiştirdik, Erdoğan 2018’de birinci kez cumhurbaşkanı oldu sayılır” diye bir şey yok.”