Ukrayna’ya FETÖ bağlantılı yeni Savunma Bakanı: AKP bu işe ne diyor?

FETÖ’nün okullarından yetişmiş olan, Ukraynalı siyasetçilere ABD’de eğitim düzenleyen Rüstem Umerov’un ABD’nin tercihi ve yönlendirmesi ile savunma bakanı yapıldığı kuşkusuz görünüyor.

Haber Merkezi

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya’nın 24 Şubat 2022’deki müdahalesinden bu yana görevde olan Savunma Bakanı Oleksii Reznikov’un yerine Ukrayna Emlak Fonu’nu yöneten Rüstem Umerov’u atadı. Umerov, Ukrayna Parlamentosu’nun onayı sonrası göreve başlayacak.

1982 doğumlu Rüstem Umerov, Ukrayna tarihinde bakanlık görevini üstlenecek ilk Kırım Tatarı olacak. Kırım Tatar halkının lideri ve Ukrayna milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun danışmanı olan Umerov, daha önce Ukrayna Devlet Mülkiyet Fonu Başkanlık ve Ukrayna Devlet Başkanı’nın özel temsilcisi görevini üstlendi.

Devlet Başkanı’na bağlı Ukrayna’nın Arap ve Müslüman Devletlerle Etkileşiminden Sorumlu Danışma Konseyi Komiseri Umerov, Şubat 2022’den bu yana Ukrayna’nın Rusya ile müzakere ekibinde yer alıyor.

2022’de, Holos partisinden parlamentoya seçilen Umerov, devlet varlıklarını özel yatırımcılara satan bir kurum olan Devlet Mülkiyet Fonu’nun başına geçti. Ukrayna’daki özelleştirme operasyonunu yürüten Umerov’un başkanlık ettiği fon, 2023’ün ilk çeyreğinde son 10 yılın en yüksek gelirini bildirdi ve Odesa bölgesindeki Ust-Dunaisk ticari limanı da dahil olmak üzere devlet varlıkları yaklaşık 24 milyon dolar karşılığında açık artırmayla satıldı.

Umerov, Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesinden bir ay sonra, Mart 2022’de Rusya ile müzakereleri yürüten Ukrayna ekibine seçildi. Karadeniz Tahıl Anlaşması ve 2022’de güneydeki Mariupol kenti için yapılan savaş sırasında esir alınan Ukraynalı neo-Nazi eğilimli Azov (Azak) Taburu milisleri de dahil olmak üzere esir takası görüşmelerinde de yer aldı. Umerov ayrıca, geçtiğimiz Mayıs ayında Suudi Arabistan’ın Cidde kentine yaptığı ziyarette Zelensky’ye eşlik eden ve Mart ayında cumhurbaşkanının eşi Elena Zelenska’ya Birleşik Arap Emirlikleri ziyaretinde eşlik eden heyet içerisinde de bulunmuştu.

FETÖ BAĞLANTISI

Diğer taraftan Ukrayna’nın yeni Savunma Bakanı’nın FETÖ ve dolayısıyla ABD ile olan bağlantısı gündeme gelen bir diğer başlık. Umerov’un 1993-1999 yılları arasında lise eğitimini aldığı, Kırım’daki ARC Üstün Yetenekli Öğrenciler Yatılı Okulu’nun FETÖ’nün bölgedeki okullarından biri olduğu söyleniyor Umerov’un ayrıca, aynı okulun ABD Dışişleri Bakanlığı ile yürüttüğü ortak bir proje olan Geleceğin Liderleri Değişim Programı’na (FLEX) katılmış olması da dikkatleri çekiyor.

Özellikle Rusya’daki basın ve Amerika’nın Sesi’nin Ukrayna’daki yayınlarında da açık bir şekilde işlenen bu durum konusunda AKP’nin ve yandaş basının sessiz kalması dikkatleri çekiyor.

UMEROV’UN ŞIRKETINDE BIR YANDA İHH BIR YANDA FRANCIS FUKUYAMA

Ekonomi alanında eğitim gören 41 yaşındaki Umerov, 2004 yılında Ukrayna’da Turkcell’in Ukrayna’daki mobil operatörü olan Lifecell’de çalışmaya başladı. 2013 yılında ise kendi yatırım şirketi ASTEM’i kurdu. ASTEM’in sitesinde şirketin tanıtımında şu ifadeler yer alıyor:

Biz, Ukrayna’da ilkeli ve yenilikçi toplulukları teşvik etmeye kararlı, misyon odaklı bir fonuz. Sosyal yatırımlarımız eğitim, toplumsal gelişim ve proaktif sivil katılım yoluyla yaşamın iyileştirilmesine katkıda bulunur. Vakıf, ASTEM’in hayırsever bir kolu olarak Aslan Ömer Kırımlı ve Rüstem Umerov tarafından, özellikle Kırım ve Kırım Tatarları’na odaklanan Ukrayna topluluk programlarına destek sağlamak amacıyla kuruldu. Misyonumuz , birleşik finansman, yenilik ve uzmanlık sunarak herkes için daha iyi bir dünya yaratmaktır.

Burada adı geçen Aslan Ömer Kırımlı’nın gerçek adı Ruslan Umerov olan Rüstem Umerov’un kerdeşi olduğu ve onun da FETÖ’nün yatılı okullarında okuduğu iddialar arasında yer alıyor.

Kendisine inovasyon gibi bir başlığı misyon biçen ASTEM şirketine dönmek gerekirse, şirketin Ukrayna savaşında İslâmcı İHH’nın Kırım’a dönük yardımlarına aracılık ettiğini görüyoruz. ASTEM’in sitesinde İHH’nın içinde olduğu projenin Kırım Tatar Meclisi, Kırım Müslümanları Ruhani İdaresi, Ukrayna Müslümanları Derneği, ASTEM Vakfı ve Evkaf Vakfı’nın desteğiyle Kırım Ulusal Refah Fonu temelinde hayata geçirildiği yazıyor.

ASTEM şirketinin bir diğer etkinliği ise 2019 yılından. Şirketin de parçası olduğu “Ukraynalı Parlamenterler ve Hükümet Temsilcileri için Özel Kurs”un düzenlendiği yer ABD’nin Kaliforniya eyaletindeki Stanford Üniversitesi’nde düzenleniyor. Kursun başkanlığını yapan kişi ise kimseyi şaşırtmamalı: Sovyetler Birliği’nin çözülüşünden sonra “Tarihin Sonu”nu ilan eden Francis Fukuyama.

ASTEM şirketinin bir diğer etkinliği ise 2019 yılından. Şirketin de parçası olduğu “Ukraynalı Parlamenterler ve Hükümet Temsilcileri için Özel Kurs”un düzenlendiği yer ABD’nin Kaliforniya eyaletindeki Stanford Üniversitesi’nde düzenleniyor. Kursun başkanlığını yapan kişi ise kimseyi şaşırtmamalı: Sovyetler Birliği’nin çözülüşünden sonra “Tarihin Sonu”nu ilan eden Francis Fukuyama.

ASTEM’in sitesinde ilgili seminer ile ilgili şu ifadeler yer alıyor:

Astem Vakfı, siyaset bilimi alanında efsanevi bir akademisyen olan F. Fukuyama’nın liderliğini yaptığı, Ukraynalı Parlamenterler ve Hükümet Temsilcileri için Kamu Politikası Sorunlarının Ele Alınması Özel Kursunu ilk destekleyenler arasında yer aldı.
Çalıştay, özel sektörün ekonomik büyüme ve kalkınma gücü olarak daha büyük, daha yapıcı bir rol oynamasını sağlamak amacıyla katılımcıları iyi yönetişim, demokratik kalkınma ve hukukun üstünlüğü alanlarında eğitmek üzere tasarlandı.
Seminer, Stanford Üniversitesi Demokrasi, Kalkınma ve Hukukun Üstünlüğü Merkezi, Ukrayna Yükselen Liderler Programı mezunları Ivan Primachenko ve Alexandra Ustinova, Prometheus Platformu, Ukrayna Katolik Üniversitesi Kamu Yönetimi Okulu ve Merkezi tarafından ortaklaşa düzenlendi.

UMEROV ILE ILGILI YORUMLAR

BBC Türkçe ve Amerika’nın Sesi’nin aktardığına göre Umerov ile ilgili farklı yorumlar bulunmaktadır. ABD medyasında yer alan haberlere göre, ABD Başkanı Joe Biden 3 Eylül Pazar günü Delaware’de gazetecilere Zelensky’nin savunma bakanlığı başkanını değiştirme planından haberdar olduğunu söyledi. Bu konuyla ilgili herhangi bir yorumu olup olmadığı sorulduğunda Biden, “kamuya açık değil” dedi.

CNN muhabiri Melisa Bell ise şu yorumda bulunuyor: “Rüstem Umerov en zor işi üstlenmek üzere: Ukrayna’nın Rusya’yla savaşma kabiliyetini genişletmek ve dünyayı yoran 19 ay süren savaştan sonra karşı saldırı nihayet biraz ilerleme kaydederken NATO müttefiklerini daha fazla yardım sağlamaya zorlamak.”

Amerikan yayını Politico, Umerov’un atanmasının Kiev’in Kırım’ı iade etme konusundaki kesin kararını gösterdiğinin söylendiği bir yayında “Ukrayna’nın müttefiklerine ve düşmanlarına iki açık sinyal: Kiev yolsuzluğu temizleme konusunda ciddi ve Kırım’ın Rus kontrolünden geri alınması konusunda kararlı” diye yazıyor.

ABD’nin eski Rusya Büyükelçisi ve şu anda Stanford Üniversitesi’nde profesör olan Michael McFaul, “Rüstem Umerov Savunma Bakanı olursa Kırım asla unutulmayacaktır. Ve bu harika bir haber” diye yorum yapmaktadır.

ZELENSKY VE ERDOĞAN’IN GIRIŞIMINE KATILIM

Gazeteci ve Yahoo News muhabiri Michael Weiss Umerov’un Ukrayna ve Türkiye Cumhurbaşkanları’nın yerinden edilmiş Kırım Tatarları için konut inşa etme girişimine katılımı hakkında yayınladığı bir bilgide “Aralık 2020’den bu yana Umerov, Kırım Platformu diplomatik girişiminin eş başkanıdır. Umerov, Türkiye’nin desteğiyle ülke içinde yerinden edilmiş Kırım Tatarları ve diğer Ukrayna vatandaşları için 1.000 dairenin inşasının başlatılmasına yardımcı olmuştur. Nisan 2021’in başlarında Ukrayna Cumhurbaşkanı Mesajda Volodimir Zelensky ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bu dairelerin inşaatına başlama konusunda anlaştılar” deniyor.
Michael Weiss, “Özellikle ordunun şu anda Karadeniz Bölgesi’ne odaklandığı göz önüne alındığında, Umerov’un Savunma Bakanı olmasıyla Ukrayna-Türkiye ilişkilerinin (ve ayrıca Türkiye’nin güvenlik yardımının) gelişimini izlemek ilginç olacak” diye ekliyor.

“TÜRKIYE’YLE GENIŞ BAĞLANTILARI VAR”

BBC İzleme Servisi’ne göre, yeni savunma bakanı ile ilgili yapılan diğer yorumlar ise bu yapılan atamanın Ukrayna cephesinden müzakere masasına daha fazla yaklaşıldığı anlamına gelen bir yan taşıyor. Amerikan kaynaklarının yeni savunma bakanına Kırım’ın geri alınması misyonunu yüklemesinin tersine özellkle Rusya’nın pozisyonu ve verili durum üzerinden Ukrayna’nın savaş ekonomisinin yönetilmesine ve anlaşma masasına gidilmesi olasılığı gibi seçenekler de bu değerlendirmeler arasında yer alıyor.

Bunun dışında yine Ukrayna’daki siyasi çevrelerde Umerov’un Tatar kökenine ve Türkiye ile “geniş bağlantılarına” dikkat çekiliyor. Bunun nedenleri arasında ise Ukrayna’nın tahıl anlaşması için aracılık etmek üzere Umerov’u göreve getirdiğinden bahsediliyor.

Kariyerine Türk operator Turkcell’in tamamına sahip olduğu telekomünikasyon şirketi Lifecell’de başlayan Umerov röportajlarında defalarca Ankara’daki yetkilileri ‘Ukrayna’nın müttefikleri’ olarak tanımladı ve onların Kırım’daki faaliyetlerini övdü.

Rusya’nın Ukrayna müdahalesinin başlamasından hemen önce Ocak 2022’de, Ukrayna-Türkiye Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Eş Başkanı olan Umerov ve beraberindeki milletvekili heyeti, dönemin TBMM Başkanı Mustafa Şentop ile görüşmüştü.Şentop, “Türkiye, Kırım’ın yasa dışı ve gayrimeşru ilhakını tanımamıştır ve tanımayacaktır” demişti.

FETÖ’nün okullarından yetişmiş olan, Ukraynalı siyasetçilere ABD’de eğitim düzenleyen Rüstem Umerov’un ABD’nin tercihi ve yönlendirmesi ile savunma bakanı yapıldığı kuşkusuz görünüyor. Ancak gerek FETÖ meselesi gerekse Rusya’nın Kırım konusundaki kararlı tutumu karşısında AKP iktidarının Kırım Tatarları’nın temsilcisi Ukrayna Savunma Bakanı ile kuracağı ilişkileri nereye oturtacağı konusu önem taşıyor.