PUSULA | KYK yurtları ve özel yurtlar üzerine bir analiz

Ceyhun Yaşar

Kredi ve Yurtlar Kurumu (K.Y.K), MEB’e bağlı 1961 yılında kurulan ve yükseköğrenim gören maddi olanaklardan yoksun öğrencilerin maddi yönden desteklenmesini amaçlayan bir hizmet ve kamu kurumudur.  Fakat günümüzde piyasacı bir iktidarın varoluşu, tüm kamu kurumları gibi bu kurumu da amaçlarından uzaklaştırmış ve işlevsizleştirmiştir. 2017-2018 döneminde Milli Eğitim İstatistiklerine bakılacak olursa KYK’ya bağlı 790 yükseköğrenim yurdu bulunmaktadır ve yıllara göre sayıları aşağıda verilmektedir.

790 yurdun 668.017 yataklık kapasitesi bulunmakta, bunun 258.101’ini erkek öğrenciler, 409.916’sını kadın öğrenciler kullanmaktadır. KYK yurtları burs olanağı ve düşük fiyatı olduğu için öğrenciler tarafından tercih edilmekte. Fakat sayıları ve kapasiteleri yetersiz olduğundan her öğrenci bu yurtlardan faydalanamamaktadır. Aynı zamanda KYK yurtlarını tercih eden öğrencilerin yurt yerleşkeleri üniversiteden uzak bölgelere çıkmasından dolayı KYK yurtlarının tercih edilmesi azalmakta ve özel yurtlara üstü örtük bir şekilde teşvik arttırılmaktadır.

Özel öğrenci yurtları ise özel sektörün, yatırımcıların sermayeleri ile açtıkları yurtlardır. Yine 2017-2018 döneminde 2015 özel öğrenci yükseköğrenim yurdu, 1874 özel ortaöğretim ve 403 özel ortaokul yurt sayıları eklendiğinde özel öğrenci yurdu sayısı 4292 olmaktadır. Bu yurtların da yıllara göre sayıları altta verilmektedir.

Yükseköğrenim yurt sayılarına bakıldığında özel yurtlar büyük bir yer tutmaktadır. Öğrencilerin özel yurtları tercih etme sebebi ise KYK yurtlarındaki kontenjan eksikliği ve Özel yurtların okula daha yakın yerleşkelere sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Ücretleri ise KYK yurtlarına görece epeyce yüksektir. Sermaye yandaşı bir iktidarın her alanı özelleştirmesi ve özelleştirmeye teşvik etmesi bu alanda da sorunlar ortaya çıkarmaktadır.

Yurt kapasiteleri yetersiz mi?

KYK yurtlarının tercihini azaltacak olumsuz faktörler olmasına rağmen çoğu öğrenci KYK yurtlarını güvenilir ve düşük bütçeli olduğu için tercih etmektedir. 2017-2018 döneminde üniversitelere kayıtlı 7 milyon 560 bin 371 öğrenci var. MEB istatistiklerine göre, yine bu dönemde bulunan 790 KYK yurdunun sadece 668 bin 17 öğrenci kapasitesi vardır. Bunun 258 bin 101’ini erkek öğrenciler, 409 bin 916’sını kadın öğrenciler kullanmaktadır. Fakat KYK yurtlarının kapasitesi öğrenci sayısının %10’unu anca karşılayabilmektedir. KYK yurdunun çıkması için istenen şartlardan biri öğrencilerin ikamet ettiği bölgenin üniversiteden çok uzakta olması ve bir diğeri de gelirlerinin belli bir sınırın altında olmasıdır. Ama günümüzde ailelerinin yanında yaşayan öğrencilerin bile ders çalışabilecek bir odası bulunmamaktadır. KYK yurtlarının, çıkmaması sonucunda öğrenciler mecburen özel yurtlara gitmekte bu da özel yurtlara yönelimin birincil sebebini doğurmaktadır.

Şimdi özel yurt kapasitelerine bakarak bir analiz yapalım. Yine bu dönemde 4 bin 292 özel öğrenci yurdunun 418 bin 493 yatak kapasitesi bulunmaktadır. Bu yatakların sadece 157bin 90’ı kullanılmakta ve 261 bin 403 yatak boşta durmaktadır. Klasik burjuva iktisadına göre satılamayan malların fiyatları düşecek ve fiyatı düşen mallar satılacaktır, her arz kendi talebini yaratacaktır. Böylece israf önlenir, kaynaklar tam kapasite kullanılır.

Görünen o ki böyle bir durum asla söz konusu olmamaktadır. Özel yurtlarda bu kadar boş yatak kapasitesi varken öğrenciler bunlardan faydalanamamaktadır. Sermaye iktidarının politikaları ise bu durumun ortaya çıkmasındaki en büyük etkendir.

Tüm bu yurtların devletleştirilmesi ve öğrencilere sunulması bu sorunun tek çözümüdür. Sadece kapasite sorun değil, yurtlarda iktidarın gerici dayatmaları da sorun teşkil etmektedir.

KYK yurtlarında ve özel yurtlardaki gerici dayatmalar

Başlığı açmadan önce özel öğrenci yurtlarının dağılımı hakkında birkaç bilgi vermek gerekir. 2017-2018 döneminde var olan 4 bin 292 özel öğrenci yurdunun,  2 bin 546’sı dernek yurdu, 297’si vakıf yurdu, 628’i şahıs yurdu, 821’i ise diğer tüzel kişi yurtlarıdır.

Özel yurtlarda büyük bir alanı cemaat ve tarikat yurtları tutmaktadır.  Bu yurtların denetiminde devletin önemli bir yer tutması gerekirken, yangın, tecavüz ve zehirlenmelerin olduğu cemaat ve tarikat yurdu haberleri, denetlemelerin olmadığını hatta büyük ölçüde göz yumulduğunu apaçık ortaya koymaktadır.

KYK yurtlarında da benzer olaylar yaşanmaktadır. KYK yurdunda Abdülhamit etkinliğine katılımın zorunlu tutulması, öğrencilerin yemeklerinden kısıp, gerici etkinliklere katılanlara ikramlarda bulunulması, yurtta şort giyen kadın öğrenciye, “Müslümansan kapanmak zorundasın” denilerek soruşturma açılması, öğrencilerin yemeklerden zehirlenmesi örnek gösterilebilir.

Özel öğrenci yurtları son 14 yılda %100’ün üzerinde bir artış göstermiştir. Bu artışın önünü açan, yurtlarda gerici dayatmaları, çocuk tecavüzlerini, yangınları, zehirlenmeleri ortaya çıkaran, tarikatlara ve cemaatlere yurt açtıran ise sermaye yandaşı, gerici AKP iktidarıdır. Cemaat ve tarikatların temizlenmesi çözüm değildir, kapatılması ve ortadan kaldırılması bu sorunun tek çözümüdür.

Sonuç yerine

Tüm öğrencilerin eğitim ve barınma ihtiyacı ücretsiz ve devlet güvencesi altında olmalıdır. Yurtlarda tarikatlara, cemaatlere izin verilmemelidir. Mevcut olan tüm özel öğrenci yurtları devletleştirilmelidir. Tüm bunların gerçekleşmesi ise ancak iktidardaki mevcut ideolojinin değişmesi ile gerçekleşecektir. Bu sebeple sermaye yandaşlarının, gericilerin, işbirlikçilerin iktidarı ortadan kaldırılmalıdır. Ortadan kaldırılan iktidarın yerine gelecek ise tüm bu sorunların kökten çözümünü sağlayacak olan işçi sınıfının, sermaye karşıtı, ilerici, sosyalist iktidarıdır.